Działanie państwa na wolnym rynku wiąże się z wykonywaniem pewnych funkcji publicznych. Dlatego też znaczenie prawa zamówień publicznych wynika z roli ekonomicznej i społecznej, jaką odgrywają zasady i formy powiązań administracji publicznej z krajowym i zagranicznym rynkiem dóbr, usług i robót budowlanych. Najważniejszą przyczyną o charakterze ekonomicznym różnicującą sytuację podmiotów prywatnych i organów administracji jest fakt, iż dysponent środków publicznych nie jest ich właścicielem i nie ponosi skutków podjętych decyzji bezpośrednio w swoim prywatnym budżecie.

Jakkolwiek państwo jako uczestnik rynku zawiera transakcje w celu dostarczania dóbr, usług i robót budowlanych na cele publiczne, to działanie takie nie charakteryzuje się komercyjnością – celem państwowej działalności nie jest bowiem maksymalizacja zysków, ale zabezpieczenie interesu publicznego. Rynek, na którym jednym z uczestników jest państwo można określić jako rynek pu-

bliczny. Natomiast w odróżnieniu od rynków publicznych, rynki prywatne składają się z firm, których główną przyczyną pozostawania na rynku jest osiąganie zysków. W przypadku rynków publicznych ochrona interesu publicznego zastępuje potrzebę maksymalizacji zysków i usprawiedliwia uczestnictwo w nim państwa.

Obok tej fundamentalnej różnicy istnieje wiele innych cech różniących rynki prywatne od publicznych. Wiążą się one z konkurencyjnością, warunkami podaży i popytu, procesem produkcyjnym, końcową ceną i ryzykiem.

Struktura rynków prywatnych może przybrać formę począwszy od skrajnego monopolu, oligopolu aż po rzeczywistą konkurencję. Natomiast na rynkach publicznych mamy do czynienia często z monopolem zakupu.