Roboty publiczne opłacane z pieniędzy władcy znane były już w starożytnym Rzymie, gdzie przy zastosowaniu tej instytucji prowadzono budowę dróg czy regulowano rzeki. Jednak jej rzeczywisty rozwój nastąpił dopiero w latach późniejszych, kiedy to państwo sporządzało wykaz towarów i usług oraz dokonywało wyboru wykonawcy lub dostawcy. Z realizacją takiej inwestycji wiązały się znaczne udogodnienia i preferencje, z których mógł korzystać podmiot realizujący zamówienie. Miały one charakter ulg podatkowych czy też polegały na udzielaniu korzystnych kredytów i pożyczek.

W krajach kapitalistycznych zamówienia związane były przede wszystkim z realizacją zadań administracji publicznej w dziedzinie wojskowości, opieki społecznej i medycznej. Od drugiej wojny światowej przedmiotem zamówień rządowych stają się również programy badawczo-rozwojowe, prowadzone również dla celów militarnych. Zamówienia zaczynają być też traktowane jako instrument oddziaływania państwa na procesy gospodarcze i społeczne stając się środkiem interwencjonizmu państwowego.

Jak wynika z danych zebranych przez OECD można zaobserwować – począwszy od końca pierwszej wojny światowej – procentowy wzrost udziału sektora publicznego w PKB krajów należących do tej organizacji. Zjawisko to wiązać się może z przejmowaniem przez poszczególne państwa zadań związanych z redystrybucją dochodu lub ze wzrostem biurokracji w administracji. Zamówienia wiążą się bowiem z nabywaniem dóbr dla celów „publicznej konsumpcji”. Działalność tego rodzaju ściśle wiąże się z wykonywaniem funkcji o charakterze ekonomicznym i z władzą przypisaną państwu i niektórym jego organom, a która jest wykonywana w ramach uprawnień przekazanych im zgodnie z obowiązującym prawem.

Regulacje wydatków publicznych stają się obecnie jednym z głównych czynników transformacji ustrojowej i gospodarczej. Wymuszane staje się nie tylko ograniczanie obciążeń podatkowych,

lecz przede wszystkim sposób wydatkowania pochodzących z nich środków. Niezbędne dlatego staje się całościowe rozwiązywanie problemu form organizacyjno-prawnych publicznej działalności w sferze finansów i działalności gospodarczej. Regulacje w sferze zamówień publicznych ograniczają swobodne uznanie dysponentów środków budżetowych, zmniejszając jednocześnie ryzyko nadużyć, korupcji i marnotrawstwa. Nabywanie dóbr i usług koniecznych dla realizacji zadań

0 charakterze publicznym oraz związane z tym procesem uczestnictwo państwa na rynkach publicznych początkowo związane było jedynie z działaniami organów administracji rządowej – stąd niejednokrotnie w literaturze mamy do czynienia z nazwą „zamówienia rządowe”. Dotyczy to również aktualnie obowiązujących aktów prawnych, zwłaszcza aktów prawa międzynarodowego, gdzie nazwa „zamówienia rządowe” podyktowana jest ich wąskim zakresem podmiotowym, który obejmuje jedynie te organy administracji. W związku z ewolucją kształtu administracji państwowej

1 samorządowej oraz z przekazywaniem niektórych zadań o charakterze publicznym podmiotom spoza niej lub tworzeniem organów na pograniczu prawa publicznego i prawa prywatnego, coraz częściej zamówienia określa się mianem „publicznych”, tak by zakres podmiotowy omawianych regulacji prawnych nie ograniczał się jedynie do organów administracji centralnej.