W zależności od rodzaju przyjętej polityki rzetelny proces udzielania zamówień może być jednym z zadań, których spełnienie leży w zakresie obowiązków organów dysponujących środkami publicznymi lub jedynie instrumentem do realizacji innych bardziej priorytetowych celów lub zadaii wyznaczonych przez dane państwo – definiując cele jako zbiór określonych abstrakcyjnych koncepcji, które przedstawiają pożądany przez organy państwowe końcowy rezultat prowadzonych przez nie działań. Zadaniami są natomiast cząstki określonych powyżej celów politycznych przetłumaczone na język ekonomii – polepszenie systemu dystrybucji przychodu narodowego, równomierny rozwój wszystkich regionów itp. Instrumenty są określane przez środki i metody, dzięki którym wyodrębnione zadania powinny być skutecznie realizowane. Stosowane instrumenty to między innymi: polityka fiskalna i kredytowa, nacjonalizacja lub prywatyzacja przedsiębiorstw, stosowanie subsydiów itp.

Bardzo często się zdarza, że zamówienia publiczne są postrzegane przez organy administracji publicznej nie jako zadanie samo w sobie, ale raczej jako instrument, za pomocą którego można osiągnąć cele wyznaczone przez politykę ekonomiczną lub społeczną. Jednak instrumentalizacja instytucji zamówień publicznych często nie przynosi zamierzonych efektów, chyba że jest wspomagana przez stosowanie innych środków. Aktywna polityka instrumentalizacji zamówień publicznych z pewnością nie przyczyni się na przykład do eliminacji bezrobocia, ale może w pewnych regionach doprowadzić do złagodzenia jego skutków społecznych. Również skuteczność udzielenia pojedynczego zamówienia dla realizacji szerzej pojętych zadań społeczno-ekonomicznych jest wątpliwa.