Tylko w tych dziedzinach, w których państwo jest najbardziej liczącym się konsumentem określonych dóbr lub usług, i tym samym cieszy się dominującą pozycją po stronie potencjalnych nabywców, może ono prowadzić skuteczną politykę w danym sektorze i w danym regionie przez stosowanie takiego instrumentu, jakim jest system zamówień publicznych. Oczywiście zależy to od stopnia, w jakim państwo chce ingerować w gospodarkę i od sposobu, w jaki to czyni. Po pierwsze może realizować akceptowaną politykę społecz- no-polityczną przez przyjęcie jednostronnie wydanych aktów prawnych wiążących dla uczestników życia gospodarczego lub przzez działanie polegające na negocjacjach i zawieraniu umów z tymi uczestnikami jako równoprawnymi partnerami. Oba sposoby działania są w zasadzie legalne tak długo, dopóki pozostają w zgodzie z głównymi zasadami państwa prawa i z postanowieniami konstytucji. Wybór jednego z nich zależy w dużej mierze od tego, jakiej ideologii hołduje rząd sprawujący władzę w danym państwie.

Można stwierdzić, że w kontekście polityki zamówień publicznych mamy do czynienia z dwiema głównymi koncepcjami. Pierwsza z nich zakłada, że proces zamówień publicznych jest przede wszystkim ekonomiczną działalnością organów dysponujących środkami publicznymi. Podkreśla ona potrzebę stosowania wyłącznie ekonomicznego kryterium wyboru oferty. Druga natomiast w większym stopniu zgadza się na interwencję państwa w sferę życia gospodarczego i traktuje instytucję zamówień publicznych raczej jako instrument służący do realizacji innych określonych zadań społeczno-politycznych, niż jako sposób efektywnego dysponowania środkami publicznymi.