Fazy postępowania w przedmiocie udzielenia zamówienia, które będą omawiane poniżej zawierają również normy dopuszczające w pewnych sytuacjach odstąpienie od zasady równości i ograniczenie kręgu potencjalnych oferentów. Te ograniczenia- jak z poniższej analizy będzie wynikać – wiążą się z tą funkcją zasady równości, która ma na celu realizację zasady efektywnego gospodarowania środkami publicznymi.

Na koniec tego wprowadzenia trzeba zaznaczyć, iż zwłaszcza w odniesieniu do kryteriów wyboru oferty wiele dyskusji budzi dopuszczalność instrumentalizacji zamówień publicznych. Chodzi tutaj o wprowadzanie takich kryteriów wyboru ofert, które nie mają charakteru ekonomicznego i nie mają znaczenia dla oceny oferty „ekonomicznie najkorzystniejszej”. Niektóre z takich kryteriów, o ile nie mają charakteru dyskryminacyjnego, nie będą naruszać tej funkcji zasady równości, która ma na celu gwarancje równych szans dla wszystkich uczestników. Natomiast odnośnie do funkcji zapewnienia efektywnego wydatkowania środków publicznych, odpowiedź zależeć będzie od zdefiniowania pojęcia „efektywności”, czy będzie tutaj chodzić o nabycie dobra na jak najkorzystniejszych warunkach czy też o realizację celów o charakterze bardziej długofalowym. Zaznaczyć jednak należy, iż z instytucji samego zamówienia publicznego wynika, że zamawiający winni „skupić się” na nabywaniu dóbr i usług tak, by powierzone im środki były tak rozdysponowane, by zapewniły prawidłową realizację nałożonych na nich zadań publicznych. Nie można jednak zapominać o tym, że problematyka instrumentalizacji zamówień publicznych jest niezwykle dyskusyjna i niejednoznaczna. Z jednej bowiem strony mamy do czynienia z obowiązkami przyjmowanymi przez prawo finansów publicznych i rygorami dysponowania środkami publicznymi, a z drugiej strony zamawiający mogą zasłaniać się koniecznością realizacji określonych zadań o charakterze ogólnym (społecznym, ekonomicznym czy politycznym). W niniejszej pracy problem instrumentalizacji i jego wpływ na zasadę równości został przedstawiony w ramach obowiązującego prawa wspólnotowego (przede wszystkim kwestia dopuszczalności instrumentalnego traktowania zamówień publicznych oraz stosowania innych kryteriów wyboru ofert niż wymienione w przepisach).