Polityka instrumentalizacji zamówień publicznych wywodzi się natomiast z ogólnej koncepcji dopuszczającej możliwość interwencji państwa w sferze gospodarki. Odpowiedzialność administracji publicznej za zapewnienie harmonijnego i pokojowego rozwoju kraju usprawiedliwia stosowanie zamówień jako instrumentu polityki społeczno-ekonomicznej. Instrumentalizacja jest faktem, a przedmiotem zainteresowania nauki jest raczej skuteczność takiego narzędzia niż sam fakt jego istnienia. W czasach recesji wzrost liczby zamówień publicznych przyczynia się do ogólnego wzrostu popytu i stymuluje ekonomiczną aktywność kraju. Szczególnie w okresie powojennym zamówienia publiczne wspomagały politykę wzrostu popytu i walki z bezrobociem. Zamówienia mogą również służyć do ochrony krajowego rynku producentów przed konkurencją z zagranicy. W polityce społecznej za pomocą zamówień można tworzyć nowe miejsca pracy, dawać szansę grupom społecznym charakteryzującym się pewnym „upośledzeniem” (chorzy, inwalidzi, mniejszości narodowe). Poprawa ogólnych warunków pracy może nastąpić w drodze eliminacji z procedur przetargowych przedsiębiorców, którzy nie respektują podstawowych standardów i zasad bezpiecznej pracy. Preferencje i udzielanie zamówień oferentom „przyjaznym” pracownikom, zatrudniającym osoby pochodzące z regionów dotkniętych bezrobociem, kobiety lub przedstawicieli mniejszości narodowych przyczyni się do rozwoju ich firm, a pośrednio polepszy warunki życia pracowników.

Zazwyczaj mamy oczywiście do czynienia z kombinacją dwóch wyżej opisanych koncepcji – w zależności od rozmaitych czynników wewnętrznych lub zewnętrznych zwiększany jest zakres jednej z nich na niekorzyść drugiej.